Merak, sorgulama, cesaret, özgürlük tutkusu, umut, düzene karşı gelme, idealizm.…
Minicik bir balıkta koskocaman bir yürek. 12 Eylül döneminde ülkemizde yasaklanan, İran’da hala yasaklı olan eser Küçük Kara Balık’ın hikayesi merakla başlayıp cesaretle devam ediyor… Yazarı Samed Behrengi ise İranlı Azerbaycan Türklerindendir. Kendisi hem öğretmen hem sosyal eleştirmen ve aynı zamanda halk bilimci, çevirmen ve kısa öykü yazarı.
ENGELLERİ AŞMAYA ÇALIŞAN BİR BALIĞIN HİKAYESİ
Küçük Kara Balık, bildiğinden başka bir dünyanın var olduğunu keşfetmek için içinde yaşadığı korunaklı su birikintisindeki güvenliğini bırakıp, erişebileceği sınırları öğrenmek, olabildiğince onları aşmak hayalini kuruyordu. Kişinin sadece yaşadığı yerden ve toplumda benimsenmiş dogmatik basmakalıp düşünce ve inanışlardan ibaret olmadığını herkese kanıtlamak istedi. Ancak etrafındakiler onun bilinçsiz ve cahil olduğunu söyleyip onu hor gördü, yolundan döndürmeye çalıştı. Atatürk, Gençliğe Hitabesi’nde “İstikbalde dahi seni bu hazineden mahrum etmek isteyecek dâhilî ve haricî bedhahların olacaktır. Bir gün, istiklal ve cumhuriyeti müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için içinde bulunacağın vaziyetin imkân ve şeraitini düşünmeyeceksin.” der… Tam da Atamızın bize öğütlediği şekilde, Küçük Kara Balık da pes etmedi, vazgeçmedi.
Korkusuzca yılmadan, usanmadan, kimin ne dediğine kulak asmadan, baskıları kulak ardı ederek hayallerinin ötesine gitmeye çalışan idealist Küçük Kara Balık, yolun, denizin sonunda ne olacağını bilmese de cesaretiyle direndi, umudunu hiç kaybetmedi. Konfor alanından çıktı, beraber büyüdüğü hiçbir balığın görmediği bilmediği yerleri keşfetti, hatta hiç kimsenin konuşamadığı Ay ile konuştu!
Ay: “Dünya o kadar büyük bir yer ki, her tarafını gezmen mümkün değil.”
Küçük Kara Balık: “Olsun! Gidebildiğim yere kadar gitmek istiyorum.” (S. 36)
Büyük Ev Ablukada’nın şarkı sözündeki gibi; “Korkmaktan kaçmıyorsan artık su bile yola dönüşebilir”
Bildiğimiz tüm baskıcı toplumsal düzenlerde ve yönetimlerde halkın bilinçlenmesi, eğitim görmesi, kültürlenip hayata farklı bakış açılarıyla bakması, bilmediği, daha doğrusu bilmemesi gereken doğruları doğuracağı, başkaldırı ve direnişe yol açacağı için belli başlı yargılarla hayatını sürdürmeyi reddeden, öğrenmeye ve bilgiye aç, toplumdan ‘farklı’ düşünenler, içinde bulundukları bu toplumlarda kabul görmezler. İşte Küçük Kara Balık’ta anlatılmak istenen esas önemli nokta bu.
Bir uyanış yaşayan Küçük Kara Balık hayalperest ruhuyla göz alıcı bir yolculuğa çıktı, ancak bu süreçte bundan fazlasını yaptı. Bu yol onu bilgeliğe, cesarete, farkındalığa ve karmaşık sosyal ilişkileri incelemeye götürdü.
KÜÇÜK KARA BALIK, ÖZGÜRLÜK, EŞİTLİK VE ADALETE GİDEN BİR YOLU GÖSTERİR
Küçük Kara Balık, İran’daki en ünlü çağdaş çocuk hikayelerinden biridir. Ancak hem çocuklara cesaret ve kendine güven aşıladığı hem de adaletsizlik, baskı, mücadele gibi yetişkinlere yönelik temalara sahip olduğu için onu sadece çocuk hikayesi olarak değerlendiremeyiz. Altta yatan sayısız siyasi mesajla pedagojik bir değere sahip ve genç okuyucuların anlayabileceği basit bir benzetme ile özgürlük, eşitlik ve adalete giden bir yol gösteriyor.
Sınır tanımayan Martı Jonathan Livingston ve Şeker Portakalı’ndaki hayal gücü boyunu aşan Zeze’yi de bize anımsatan Küçük Kara Balık, engin okyanusu keşfettikçe ya ezilen sınıfı ya da zalimleri temsil eden çeşitli hayvanlarla da temas kurmasıyla George Orwell’in Hayvan Çiftliği ile ve macerası boyunca karşılaştığı herkesten ve her şeyden bir ders çıkarmasıyla Küçük Prens ile de benzerlik gösteriyor.
Çoğu devrimci gibi, pek çok engel ve tehditkâr yaratıkla karşı karşıya kalıp ve nihayetinde başkalarının hayatını kurtarmak için kendini feda etti Küçük Kara Balık.
Bir su birikintisinde yaşayan, çevresindeki bütün baskılara, tutucu düşünce yapısına karşı, denize, özgürlüğe ulaşma çabasındaki devrimci Küçük Kara Balık’ın hikayesini, denizin en derin sularında yaşayan yaşlı bir balık, binlerce çocuğu ve torununa anlatır. Hikâyenin sonunda ise bir kırmızı balık deniz ve ötesi hakkında derin düşüncelere kapılır…
“Bugünün çocuğunu yarının büyüğü olarak yetiştirmek hepimizin insanlık görevidir.” Mustafa Kemal Atatürk
Tüm Küçük Kara Balıklara… ❤
