Sosyal adalet, kişilerin cinsiyetine, ırkına, cinsel kimliğine, zenginliğine ya da diğer statülerine karşı adil ve ayrılıkçı muamele edilmediği sürece devamlı gelişim gösterir. Temel insan haklarının tamamına saygı göstermenin yanı sıra, sosyal açıdan adil olan toplumlar, geçmişteki haksızlıkların telafisi, eşit fırsatların oluşturulması ve toplumun yararına olacak ayrıcalıkların geliştirilmesi gibi konulara yatırım yaparlar. Sosyal adalet savunucuları, adaletsizliğin olduğu alanlarına dikkat çekerek yasaları değiştirmek, farkındalık yaratmak ve halkın tutumunu değiştirmek için çalışırlar. Bunun için filmler, en etkili ve erişilebilir araçlardan biri olabilir.
İşte herkesin izlemesi gereken beş sosyal adalet filmi:
1) Sin Nombre (2009)
Yönetmen / Yazar: Cary Fukunaga | Başroldekiler: Paulina Gaitán, Edgar Flores
Yönetmen Cary Fukunaga’nın bu ilk filminde, ailesi ile birlikte Amerika Birleşik Devletleri’ne gitmeyi umut eden, Honduraslı Sayra’nın hikayesi anlatılıyor. Babası, amcası ve daha iyi bir yaşam arayışında olan diğer pek çok kişiyle birlikte bir yük treninin üzerinde seyahat eden aile, Meksika’ya vardıklarında, soygun yapmak için gemiye binen bir çetenin saldırısı ile karşılaşırlar. Genç çete üyelerinden biri Sayra’yı tecavüzden kurtarır ve onlarla beraber Amerika’ya gitmek için trende kalır, ancak çete üyesinin eski ekibi intikam peşindedir. Hem gangster hem de bir göç hikayesi olan Sin Nombre, göçmenlerin kaçarken yaşadıkları ve kaçmalarına neden olan bütün tehlikeleri anlatıyor.
2) The Accused/ Suçlanan (1988)
Yönetmen: Jonathon Kaplan | Başroldekiler: Jodie Foster, Kelly McGillis
Sarah (Jodie Foster) bir barda toplu tecavüze uğradıktan sonra, bölge savcı yardımcısı Kathryn Murphy adaletin yerine getirildiğini görmek için harekete geçer. Fakat bir sorun vardır. Sarah uyuşturucu kullanmış ve barda flörtöz hareketler sergilemiştir. Bu nedenle “mükemmel kurban” rolüne uymamaktadır. Murphy, Sarah’ın eylemlerinden dolayı tecavüze uğramadığını ve yargılananların Sarah değil tecavüzcüler olduğunu kanıtlamaya çalışacaktır. Dava ayrıca, olayları durdurmak yerine saldırganlara alkış tutan adamları da içermektedir.
Bu tartışmalı film adeta zamanının ötesinde bir yapıt niteliği taşımaktadır. The Accused, mağduru suçlama, taciz ve mahkeme sistemi gibi konuları ele alıyor. Film, toplumun tecavüz mağdurlarına nasıl baktığına dair yapılan araştırmalarda, bugün bile hâlâ çok yaygın olan “Peki kurban o sırada ne giyiyordu?” gibi soruları da içeriyor. Ticari ve kritik bir başarıya ulaşan bu yapıt Jodie Foster’a En İyi Kadın Oyuncu dalında Akademi Ödülü kazandırmıştır.
3) Fruitvale Station (2013)
Yönetmen / yazar: Ryan Coogler | Başroldekiler: Michael B.Jordan, Octavia Spencer
Gerçek olaylardan uyarlanan “Fruitvale İstasyonu“, 2009 yılında Oakland, California’daki Fruitvale istasyonunda, BART (Bay Area Rapid Transit) polis memuru tarafından öldürülen genç siyahi adam Oscar Grant’in hikayesini anlatıyor. Oscar’ın hayatının son günü olan yılbaşı gecesinde geçen film, Oscar’ın kız arkadaşıyla tartıştığı, işini geri almaya çalıştığı ve annesinin doğum günü partisine gittiği sahneleri göstererek başlıyor. Fruitvale Station, polisin vahşetine çok gerçekçi ve doğru bir şekilde dikkat çeken, haklı gerekçeler olmadan yarım bırakılmış bir hayatın anlık görüntülerini izleyicilere sunuyor. Film hem Michael B. Jordan’ı hem de yönetmen / yazar Ryan Coogler’a ün kazandırmıştır.
4) İnvisible War/ Görünmez Savaş (2012)
Yönetmen / yazar: Kirby Dick
“Invisible War” adlı belgesel, ABD ordusu içindeki cinsel saldırı perdesini gözler önüne seriyor. ABD Silahlı Kuvvetleri’nin tüm şubelerindeki, taciz, saldırı ve sonrasında yaşanılan olaylar anlatılmaktadır. Hayatta kalanlar adaleti sağlamaya çalışırken, askeri yargı sistemi failler yerine masumları cezalandırıyor. Suçları işleyenlerden çok, adaleti aramak için öne çıkanların kariyerinin nasıl yok edildiğinin anlatıldığı film, sistemi iyileştirmek için kurulan ordu ve seçilen politikacıların bir eylem dalgasını ortaya çıkarıyor. “Invisible War” Peabody Ödülü kazanmıştır ve 85. Akademi Ödülleri’nde En İyi Belgesel dalında aday gösterilmiştir.
5) Grave Of The Fireflies / Ateş Böceklerinin Mezarı (1988)
Yönetmen / yazar: Isao Takahata | Başroldekiler: Tsutomu Tatsumi, Ayano Shiraishi
Akiyuku Nosaka’nın yarı otobiyografik hikayesine dayanan Studio Ghibli’nin bu animasyon filmi, 2. Dünya Savaşı’nın sonunda bir Japon erkek ve kız kardeşi konu alıyor. Film, metro istasyonunda açlıktan ölen erkek kardeş Sieta’nın ölümüyle başlamaktadır. Görevli, çocuğun eşyaları arasında bir şeker kutusu bulur ve bu kutudan kız kardeş Setsuko’nun ruhu ortaya çıkar. Böylece, ateş böcekleri bulutu ile beraber iki ruh trene biner. Film daha sonra ciddi bir şekilde ilerlemeye başlar ve zamanda geriye giderek Kobe’de bir Amerikan bombardımanı sonrası kardeşlere ne olduğu gösterilmeye başlanır.
Tüm zamanların en iyi animasyonlarından biri olarak kabul edilen “Ateş Böceklerinin Mezarı”, yönetmenin asıl niyeti bu olmasa da, savaşın sonuçlarını yürekten bir şekilde gözler önüne seriyor. Yönetmen, genç erkek ve kız kardeşin yaşadığı trajedinin, toplumdan soyutlanmanın bir sonucu olduğunu göstermek istediğini söylüyor. Hikaye savaş zamanlarını anlatırken geçerken, aynı zamanda yiyecek ve barınak gibi temel ihtiyaçları arayan birçok evsiz gencin içinde bulunduğu kötü durumu da ele alıyor. Film, on yıllar sonra, sosyal adalet konularında güçlü ve benzersiz bir yapıt olmaya devam etmektedir.
Kaynak: humanrightscareers
