İnkarı mümkün değildir ki, bugün yaşadığımız bu toprakların her zerresinde onun izleri vardır. Yaptığı devrimler, ileri görüşlülüğü, askeri zekası ile yalnızca bizim “Ata”mız değil tüm dünyanın hayranlık ve saygı duyduğu bir liderdi Atatürk. 79 yıl önce, ölümünün ardından dünya basınında yer alan ölümünü sizler için derledik.
- İtalya’da bir radyo anonsu…
Asaf İlbay, Atatürk’ün çocukluk arkadaşıdır ve ölüm haberini aldığı sırada İtalya’dadır. Haberi alır almaz ilk trenle İstanbul’a gitmek için istasyona gider. Asal İlbay’ın yanında bulunan başka bir Türk arkadaşı, bir İtalyan profesörünün Atatürk’e dair yazdığı bir yazıyı Asaf’a tercüme eder: “11 Kasım 1938’de İtalyan radyosunda bir ses şöyle söylüyordu; ‘Sezar, İskender, Napolyon ayağa kalkınız, büyüğünüz geliyor’ “.
Le Temps, Fransa (1938)
“Ölüm, yenilmezi yendi. Hakim bakışlı, madeni mavi gözleri kapandı. Fakat muazzam eser bakidir ve Türk Cumhiriyeti’nin mazisi gelecek için teminattır. Atatürk, Osmanlı İmparatorluğu’ndan genç ve hayat dolu bir devlet çıkarmaya yeten son yirmi yılı, son demlerinde bir şimşek sürati ile hayalinden geçirebilmiş ise, bir an içinde, ne harikalı bir destan temaşa etmiştir.”
National Tidence Gazetesi, Danimarka (1938)
“Atatürk, ömrünün en mükemmel çağında ve işbaşında iken ölmüştür. Fakat O’nun hayatındaki eseri, tarihte kahramanlığın çift destanı olarak yaşayacaktır. Eserini O, bir savaşçı ve bir de devlet adamı olarak meydana getirmiştir. Kılıç sayesinde iktidar mevkiini kuranların bir çoğundan tamamen farklı olarak O, zaferi kazandıktan sonra kılıcını çekmiştir. Atatürk’ün askerlik eserini iyice anlayabilmek, lazımdır: Yıkılmış bir devlet, bozguna uğramış bir ordu, bitkin ve umutsuz bir millet! Buna rağmen Atatürk, karşısına çıkarılan bütün orduları ezdikten sonra, Lozan’da 1923 Haziran’ında yenilmişlere millî Türkiye Devleti’ni dikte etmiştir. Atatürk, hudutlarını çizmiş olduğu Türkiye’nin O’na öncekinden daha büyük görevler yükleyeceğini kavramıştı. O, arkasında batılılaşma modern bir devlet bırakmıştır. Şapka giymek, Arap harflerini atıp bizzat öğretmenliğini yaptığı yeni Türk harflerini kabul etmek gibi tamamen zevahirden sanılan yenilikler, Türklerde ezelden beri var olan savaşçı ruhu bugün de yaşamakta olmasına rağmen, kurulan yeni devlet barış politikasının en sağlam dayanağı olmuştur. Atatürk’ün eseri, tarihte kalacaktır.”
Massagero Gazetesi, İtalya (1938)
“Çökmüş bir ülkeye geçmişin tarihsel değerini geri veren Atatürk olmuştur. Türkiye’nin büyük şefinin vefatı karşısında İtalyan milleti, dost Türkiye’nin üzüntüsüne iştirak eder. Atatürk’ün ölümü ile Yakın Doğu’nun tekâmülüne birinci derecede âmil olan son derece kuvvetli bir şahsiyet zayi olmuştur. Türkiye Cumhuriyeti’nin bu yaslı gününde İtalyan milleti, dost memlekete en derin muhabbetlerini gönderir. ”
Polka Gazetesi, Polonya (1938)
“Atatürk Türkiye’yi utanma ve çöküntüye uğramaktan kurtaran bir liderdi.”
The Egyptian Gazette, Mısır
Çağının, en olağanüstü kişilerinden biriydi. Atatürk’ün ölümü yalnız Türk Ulusu için değil, O’nun örneğine çok muhtaç olan bütün Doğu ulusları için de büyük kayıptır.
Tehran Gazetesi, İran ( 21 Kasım 1938)
“Bu gibi dehalar ancak görünüşte ölürler. Çünkü gerçekte ulusların anlayışlarında derin ve silinmez izler bırakan eserleriyle daima yasarlar. Böyle insanlar, bir kuşak için dogmatikleri gibi belirli bir devre için de doğmazlar. Bu gibi insanlar, uluslarının bu nimetler kaynağından durmaksızın yararlanmalarına imkan vermek suretiyle yüzyıllarca uluslarının tarihlerine egemen olacak insanlardır. ”
İngiliz Basını ve Winston Churchill (İngiltere Başbakanı), 1938
“Savaşta Türkiye’yi kurtaran, savaştan sonra da Türk Ulusu’nu yeniden dirilten Atatürk’ün ölümü, yalnız yurdu için değil, Avrupa için de en büyük kayıptır. Her sınıf halkın O’nun ardından döktükleri içten gözyaşları bu büyük kahramana ve modern Türkiye’nin Ata’sına layık bir tezahürden başka bir şey değildir. Atatürk’ün ölümüne, bütün dünyada, büyük bir asker, büyük derecede şerefli bir şahsiyet olarak ağlanmaktadır. İngiltere, önce cesur bir düşman, sonra da sadık bir dost olarak tanıdığı büyük adamı selâmlamaktadır.”
İzvestia, Rusya (1938)
“Atatürk’ün ölümü gerek Türkiye için gerekse bütün dostları için derinliği ölçülmez bir kayıptır.”
Tipos Gazetesi, Atina (1938)
“Atatürk’ün Türkiye’de yaptığını hiçbir tarafta hiçbir kimse yapmadı. Atatürk’ün bulduğunu hiç kimse bulmadı ve Atatürk’ün yaptığını da hiç kimse yapmadı. İlham ettiği kimselere ve kendi prensiplerine göre yarattığı yeni kuşak, O’nun eserine devam edecektir.”
- Magyar Gazetesi, Macaristan (1938)
“O’nun ölümü Türkiye’nin sarsılması olmayacaktır; çünkü bütün genç kuşak, Şefi tarafından çizilen yolu inançla ve coşkunlukla izlemektedir. İktidarı, azmi ve bahadırlığı ile aman bilmeyen galiplerin tatbikine çalıştıkları pranga siyasetini ilk kıran Atatürk’tür. Kendisi cesurane bir tarzda mücadeleyi kabul etmiş ve muvaffak olmuştur. Dünya, bu savaş ve barış kahramanı büyük adamın ölümü ile fakir düşmüştür.”
- Çin Basını
“Biz Çinliler, hepimiz bu mateme iştirak ediyoruz. Zira büyük bir milletin, çok sevilen büyük Ata’sının ölümü yalnız Türkiye için değil, aynı zamanda bizim kıtamızda ve bütün dünyada büyük bir boşluk bırakmaktadır.”
- VE SON OLARAK UNESCO, ATATÜRK TANIMI:
- Atatürk, uluslararası anlayış, iş birliği, barış yolunda çaba göstermiş üstün kişi, olağanüstü devrimler gerçekleştirmiş bir devrimci, sömürgecilik ve yayılmacılığa karşı savaşan ilk önder, insan haklarına saygılı, dünya barışının öncüsü, yaşamı boyunca insanlar arasında renk, dil, din, ırk ayrımı gözetmeyen, eşi olmayan devlet adamı, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusudur.
BONUS: TSK 10 KASIM 1938 VİDEOSU
SAYGI, ÖZLEM VE MİNNETLE…
