Rupert Murdoch gibi basın baronunun politik gündemi şekillendirmeyi amaçladığı ve getirdiği servetin giderek azaldığı basılı medyanın belki de son zamanlarını yaşıyoruz. Peki, popüler basını kim kurdu ve magazin haberciliğinde sansasyonel yaklaşımını kim yarattı?
Bazıları, 1896’da Daily Mail’i kuran Lord Northcliffe olduğunu söylüyor. Ancak ondan önce Edward Lloyd vardı. Bu ismi daha önce hiç duydunuz mu? Kopyası bir milyon satan ilk gazeteyi yayınladı ve temel yöntemlerle popüler hayal gücünü şekillendirdi.
LLOYD’UN BASKIN GÜCÜ
Victorian dönemin basın baronu olmadan önce, Lloyd, popüler kurguların artan bir şekilde okur-yazar işçi sınıfının pazarına satılmasının ardındaki baskın güçlerden biriydi. 1840’ları ve Jane Eyre ve Vanity Fair gibi büyük romanların yayınlandığını düşünün…
Jane Eyre, Charlotte Brontë’ın 1847’de yayımladığı romandır. Victoria dönemi İngilteresinde farklı sınıftan iki kişi arasındaki bir aşkı anlatan roman, toplumda yaşanan dini baskıyı, sınıf ayrımını ve erkek üstünlüğünü gerçekçi bir biçimde yansıtır.
Gerçek şu ki; birçok okuyucu, Llyod’un yayınevinden çıkan Ada The Betrayed’in yanı sıra Vileroy ve The Horrors of Zindorf Castle gibi her iki romanı da büyük ihtimalle tüketecek gibi görünüyordu.
Mütevazi bir arka plandan yola çıkan Lloyd, Londra’da önde gelen bir yayıncı oldu ve ucuz kurguyu yok edecek bir grubu destekledi. Bu açıdan Lloyd, hangi tür romanların satılacağını iyi biliyordu: Romantizm, korku ve heyecan.
1830 ve 1840’larda piyasada “Penny Dreadfuls” dalgasını başlattı ve hepsi de korkutucu görsellerle desteklendi.
Lloyd, çalışmalarının görsellerini yapan kişilere şöyle sesleniyordu: “Burada kan olmalı… Çok daha fazla kan!
Bu hikayelerin en bilinenlerinden birisi de, 1846’da Sweeney Todd karakterini tanıtan String of Pearls idi. Hatta henüz serinin tamamı yayınlanmadan önce Sweeney Todd popüler bir sahne oyunu olarak kullanıldı.
Seyiciler, Fleet Street dükkanına tıraş olmak için gelenleri öldüren ve cesetleri de etli turta yapmak için yandaki Bayan Lovett’a veren bu berbere bayıldı.
Buradaki kara mizah, karakterin söylediği bir sözle yakalanır: “Eğer annem bir domuz pirzolası olsaydı, onu yerdim”
Lloyd’un ofislerinden çıkan korkunç karakter sadece bu değildi. James Malcolm Rymer, Lloyd için, Dracula’dan önce en önemli ölümsüz karakter olan Varney The Vampire’ı yazdı.
Not: Vampir Varney; ya da Kan Bayramı, çeşitli James Malcolm Rymer ve Thomas Peckett Prest’a atfedilen, Victoria döneminden kalma seri hale getirilmiş gotik korku hikayesidir. İlk önce 1845-1847’de “kuruş korkunç” olarak bilinen haftalık ucuz broşürler dizisi olarak ortaya çıktı.
Lloyd’un özgünlük için zamanı yoktu. Firmasını, Charles Dickens’in eserlerinin intihallerini yayınlayarak kurdu. Bu nedenle Penny Pickwick, Oliver Twiss ve Nickelas Nickelbery gibi eserlerle ilgilendi. Charles Dickens, bu hak tecavüzüne çok öfkelendi ancak bu tür olayları önlemek için çok güçsüzdü.
Lloyd ve Charles Dickens Karşılaşması
Birçok işçi sınıfının belki de ilk kez Lloyd’un intihalli eserleri yoluyla Charles Dickens’la karşılaştı.
GAZETENİN İÇERİĞİ
Lloyd’un Llyod’s Weekly Newspappers adlı gazetesi 1842’de yayına başladı ve o dönemde 1819’dan beri hükümet tarafından basına uygulanan şişirilmiş zorunlu vergiler döneminde popüler bir okuyucu kitlesini hedefleyen en önemli gazete oldu.
Ciddi haber içeriklerini korkunç cinayetler, tren kazaları ve soyluların boşanma hikayeleriyle birleştirdi. Bazı açılardan, gazetesine okuyucu kitlesi çekmek için gerçek suç hesaplarıyla popüler kurgu tekniklerini kullandı.
Lloyd ayrıca, Richard Hoe’nun Britanya’daki döner basım tekniği sayesinde gazete basımında bir devrim yaptı. Böylece gazete yayınlama ve kitlesel yayın yapmayı mümkün kıldı.
1860’ların başlarında damga ve kağıt vergilerinin kaldırılmasıyla birlikte Lloyd kendi gazetesinin fiyatını aşağı çekerek 1 kuruşa indirebildi. Artık popüler basın başarı kazanmıştı.
Yellow Press
Not: Sarı gazetecilik ya da sarı basın, çok az ya da hiçbir dayanağı olmadan yapılmış bir araştırmaya göz alıcı haber başlıkları eklenerek daha çok gazete satılmak için yapılan gazetecilik türü. Bu teknik, bazen haberlerdeki olayın abartılması, skandal tüccarlığı ya da sansasyonalizm olarak ortaya çıkabilir.
Llyod’s Weekly Newspapper, 1843’te yayınlanan ve işçiler arasında okuma alışkanlığını arttıran The News of The World gazetesi dahil, Pazar günkü gazete sirkülasyonlarından bir tanesiydi.
Lloyd aynı zamanda kendini geliştirmeye çok inanıyordu. Gazetesini desteklemek adına işçilerine, bastırdığı madeni paralardan ödüyordu.
Bu durum The Times tarafından kınandı ve 1853 yılında parlamento eyleminin olması gerekiyordu. Bu durum, bu şekilde para basmayı yasa dışı haline getiriyordu.
LİBERAL PARTİ İLİŞKİSİ
Lloyd’un gazetesi, Liberal Parti’yi ve lideri Gladstone’u (Eski Birleşik Krallık başbakanı) destekleme eğilimindeydi ve Victorian politikaların egemenliği için yardım ediyordu. Muhafazakar Parti ise Lloyd’u, demokrasiyi, işçi haklarını ve serbest ticareti içeren “Zararlı doktrinleri” teşvik eden biri olarak tanımladı.
Lloyd 1890 yılında öldü fakat gazetesi popülerliğini korudu. Hatta 1896 yılında gazetesi ilk kez bir milyon adet satmayı başardı. 20. yüzyıla girerken Daily Mail gibi yeni rakipleri ortaya çıktı ve Lloyd’un gazetesi 1931 yılında son buldu. Gazete yaklaşık 90 yıl boyunca yayın yapmıştı.
Lloyd’un Ölümü ve Mirası
Lloyd’un ünü giderek yok oldu ve şu an nadiren hatırlanıyor. Fakat Lloyd bu alanda gerçek bir öncü idi. Onun mirası olan popüler basın sansasyonalizmi hala devam ediyor. Aynı zamanda Slasher filmler, (Horror film kategorisi) Twilight filminden Penny Dreadful’a kadar birçok gotik ve vampir filmlerinde de onun mirasına rastlayabiliriz.
Kaynak: Theconversation
Çeviren: Marwan Nadhim
