Rusya ve Ukrayna krizinin başlangıcı 2013 yılına dayanıyor. Bugün yaşanan gerilimi anlamak için 2013 yılından günümüze kadar yaşananları incelemeliyiz. Aksi takdirde sadece 2021-2022 Rusya Ukrayna krizi adı altında olanları anlamamız pek de mümkün olmayacaktır. Peki 2013’de neler oldu? Rusya Ukrayna gerilimi nasıl başladı? Bugünkü Rusya Ukrayna geriliminin sebepleri neler?
Rusya-Ukrayna Arasındaki İlk Gerilim
2013 yılında Kiev yönetiminin “AB Ortak Anlaşması”nı askıya alması ile olaylar başladı diyebiliriz. Ukrayna’nın batıya değil Rusya’ya yaklaşması gerektiğini savunan, Kiev yönetiminin başkanı Victor Yanukoviç’in bu kararı ile Ukrayna’da olaylar kızıştı. Batı yanlısı Ukraynalılar sokaklara dökülerek protestolar yaptı, çatışmalar yaşandı. Ukrayna’da yaşanan bu karışıklıklar sonrasında Kiev başkanı Yanukoviç, Rusya’ya kaçtı. Ukrayna halkı görüşleri sebebiyle ikiye bölünürken, gerilim her geçen gün tırmanmaya devam etti.
Rusya’nın Kırım’ı İşgal Etmesi
Ukrayna ile Rusya arasındaki gerilim Kırım’a da sıçradı. Kırım’da herhangi bir gruba üye olmadıklarını söyleyerek ortaya çıkan askeri üniformalı kişiler tarafından yaptırılan referandum sonrası Kırım, Rusya topraklarına katıldı. Yerli halk ve Tatarların katılmadığı bu referandum sonucunda Rusya’nın yasa dışı bir şekilde Kırım’ı ilhak etmesi tüm dünya tarafından uzunca bir süre gündemde kaldı diyebiliriz. Yine Donbas bölgesinde de Rus yanlısı gruplar birleşerek yönetimi ele aldılar ve ortalama 7 yıldır bu bölgeyi yönetmeye devam ediyorlar.
Donbas Bölgesinde Rusya’nın Etkisi
Donetsk ve Lugansk yani Donbas bölgesinde 7 yıldır Rus yanlısı grupların yönetimi ele aldığından bahsetmiştik. Rusya’dan mühimmat desteği sağlayan gruplar ile yerli halk arasında gerilim bitmiyor diyebiliriz. Ukrayna ve Rusya arasında sınır oluşturan Donbas bölgesine, 2014 yılında Rusya ağır silahlarla girmiş ve Kiev yönetimi ile çatışmış olsa da bunu kabul etmiyor. Donbas’a girdiğini inkar eden Rusya’nın yanı sıra, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı raporlarında Donba’a yapılan işgali belgeliyor.
Rusya Ukrayna Geriliminde 2019’dan Sonra Yaşananlar
2019 yılında Ukrayna, Rusya, Almanya ve Fransa devlet başkanları Paris’te buluşarak bir zirve düzenledi. Yapılan görüşmelerde Minsk Anlaşması’na dikkat çekilerek ateşkes yapılmasına karar verildi. Verilen bu kararın ardından belli bir süre silahlar sussa da, daha sonra çatışmalar tekrar başladı. AGİT ile tekrar bir araya gelen Rusya ve Ukrayna, 2020 yılında kapsamlı bir ateşkes yapmaya tekrar karar verdi. 2020 yılında sürdürülebilirliği sağlanan ateşkes, 2021 yılında Rus ordusunun Ukrayna sınırına asker göndermesi ile bitti diyebiliriz. Sınırda yaşanan çatışmalarda Ukrayna ve Rusya askerlerinden ölümler gerçekleşince, iki tarafta gerilim arttı ve askeri birlikler bölgede artırıldı.
Rusya Ukrayna Savaşında Son Durum Ne?
Rusya Ukrayna arasında yaşanan gerilim şuan da artmaya devam ediyor. Bunun yanı sıra diplomatik olarak yapılan görüşmeler bir sonuç verecek mi zaman içinde göreceğiz. Peki şuan iki ülke arasında yaşananlara diğer ülkeler nasıl destek veriyor?
ABD’li yetkililer tarafından “Rusya yakında Ukrayna’ya saldıracak” açıklaması, her an çıkması muhtemel olan savaşın ateşini harlıyor diyebiliriz. Bunun yanında Almanya Şansölyesi Olaf Scholz, Ukrayna ve Rus cumhurbaşkanları ile görüşmeleri sürdürüyor.
Amerika, Ukrayna’da bulunan büyükelçiliklerini kapatırken, Rus Dışişleri Bakanı görüşmelerin sürdürülmesini önerdi.
Ukrayna Başkanı Zelenskiy, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal edeceği düşünülen 16 Şubat gününü “Birlik Günü” ilan etti.
