Türkiye, NATO Zirvesi’nde İsveç ve Finlandiya ile çok kritik anlaşmalara imza attı. NATO Zirvesi’nde Türkiye, Finlandiya ve İsveç arasında imzalanan “Üçlü Muhtıra” Avrupa basınında geniş yer buldu. Manşetler ise “istediğini elde eden Türkiye’nin başarısı” olarak yorumları yapıldı.
Türkiye NATO Zirvesinde Neler Elde Etti?
Türkiye, İsveç ve Finlandiya arasında imzalanan memorandumda neler elde edildi? Türkiye, İsveç ve Finlandiya’dan teröre destek verilmeyeceğini ve istenilen teröristlerin sınır dışı edilmesi sözünü aldı. Bu sözler somut bir şekilde resmiyet kazandı.
Peki Türkiye’nin elde ettiği kazançlar neler, gelin madde madde bakalım…
- 1-PKK ve uzantılarıyla mücadelede Türkiye’yle tam işbirliği yapılacak.
- 2-Terörizmin tüm biçim ve tezahürleriyle mücadelede Türkiye’yle dayanışma sergilenecek.
- 3-PYD/YPG ve FETÖ’ye destek sağlamama taahhüdü verildi.
- 4-Savunma sanayii alanında ambargo kısıtlamalara gidilmemesi, işbirliğinin artırılması.
- 5-İsveç ve Finlandiya’nın terörizmle mücadele ve savunma sanayii konularındaki ulusal mevzuatlarını ve uygulamalarını tadil etme taahhüdü.
- 6-Terörizm ve örgütlü suçlarla mücadele alanında istihbarat paylaşımına ilişkin yapılandırılmış işbirliği mekanizması tesisi.
- 7-Terör suçlularının iadesi konusunda somut adımlar atılması ve ikili düzeyde ahdi düzenlemeler yapılması.
- 8-PKK ve uzantılarının ve paravan örgütlerinin para toplama ve eleman devşirme faaliyetlerinin yasaklanması ve bunların soruşturulması.
- 9-Türkiye’ye yönelik terör propagandasının engellenmesi.
- 10-Finlandiya ve İsveç’in PESKO (AB Daimi Yapılandırılmış İşbirliği Süreci) dâhil AB güvenlik mekanizmalarına en geniş şekilde katılımının desteklenmesi.
- 11-Bu adımların uygulanmasını denetlemek üzere Adalet, İstihbarat ve Güvenlik kurumlarının katılımıyla Daimi Ortak Mekanizma kurulması.
AVRUPA BASININ NATO ZİRVESİ MANŞETLER TAŞINDI
Brüksel
İsveç devlet televizyonu SVT, “Türkiye’den İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğine destek” başlığıyla duyurduğu haberde, “Türkiye, İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğine karşı vetosunu terk ediyor. Bu, İsveç’in artık NATO’ya davetli statüsü alabileceği anlamına geliyor.” ifadeleri kullanıldı.
SVT’nin deneyimli siyaset yorumcusu Mats Knutson da “İsveç’in artık Türkiye’ye mühimmat ihraç etmeye hazır olduğunu beyan etmesi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve hükümeti için açık bir başarı.” değerlendirmesinde bulundu.
Aftonbladet gazetesi, “İsveç ve Türkiye, NATO konusunda anlaştı” başlığını kullanırken anlaşmanın, İsveç’e NATO ittifakına davet edilen bir ülke statüsü verilebileceği anlamına geldiği belirtildi. Anlaşmada terör örgütleri PKK, PYD, YPG ve FETÖ’nün desteklenmeyeceğine dair maddeler olduğu kaydedilen haberde, terör suçlularının iadesi için somut önlemler alınacağına dair taahhütlerin yer aldığı aktarıldı. Gazete, İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde’nin “Teröristler için bir sığınağımızın olmaması gerekir. Terörist değilseniz endişelenmenize gerek yok.” ifadelerine yer verdi.
Expressen gazetesi de “Türkiye, İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğine ‘evet’ dedi.” başlığını kullandı. Gazetede, “Salı gecesi yapılan müzakerelerin ardından Başbakan Magdalena Andersson, Türkiye’nin ablukayı kaldırdığını ve İsveç’in NATO’ya girmesine izin verdiğini doğruladı.” ifadelerini kullandı. İsveç’in terör örgütlerine destek vermeyeceği vurgulanan haberde, bu konuda Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) ile ortak çalışılacağının altı çizildi.
İspanya
İspanyol basını, “Türkiye’nin Finlandiya ve İsveç ile arasında imzalanan üçlü muhtırayla Madrid Zirvesi’ni gölgede bırakma tehdidinde bulunan büyük bir düğüm çözüldü.” yorumunda bulundu.
Türkiye’nin atılan imza sayesinde “istediğini elde ettiğini” yazan gazeteler, “İsveç ve Finlandiya, PKK’ya karşı mücadelesinde Türkiye’yi destekleyecek, PKK/YPG’yi desteklemeyi bırakacak, terörle ilgili yasalarını değiştirecek, terörle ilgili bilgilerini Ankara ile paylaşacak, şüpheli teröristleri iade edecek, adalet, güvenlik ve istihbarat konularında istişareler için kalıcı ortak mekanizma kurulacak, İsveç ve Finlandiya Türkiye’ye silah ambargosu uygulamayacak.” başlıklarını öne çıkardı.
El Pais gazetesi, “Türkiye, Finlandiya ve İsveç’in adaylıklarına vetoyu Madrid’de kaldırdı” başlığıyla verdiği haberde, “Haftalar süren müzakereler sonrasında Türkiye, NATO Genel Sekreteri’nin arabuluculuğunda Madrid’de yoğunlaşan görüşmelerde ikna oldu.” diye yazdı.
El Mundo ve ABC gazeteleri de “Türkiye, Finlandiya ve İsveç üzerindeki vetoyu kaldırıyor” başlığını kullanarak “Tarihi karar iki saatten fazla süren toplantının ardından geldi.” ifadesine yer verdi.
Yunanistan
Kathimerini gazetesinin “Madrid’in arka planı ve Biden ile randevu” başlıklı haberinde, “İmzalanan anlaşma Türk tarafını tamamen memnun etti” ifadesi yer aldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Joe Biden’ın bugün NATO kapsamında bir araya gelebileceğine işaret edilen haberde, “Ankara’nın ABD’den almak istediği F-16 uçaklarının da konuşulacağı bu görüşmenin, Türk Cumhurbaşkanı’nın Türk-Yunan ilişkilerindeki duruşunu da etkileyeceği tahmin ediliyor.” değerlendirmesinde bulunuldu.
Ta Nea gazetesi, “Erdoğan’ın NATO’daki ilk uzlaşısı” başlığıyla verdiği haberde, Türkiye’nin Finlandiya ve İsveç’e NATO üyeliği için yeşil ışık yakmasını Atina’nın memnuniyetle karşıladığı ifade edildi.
Fransa
Le Figaro’da, “Türkiye, Finlandiya’ya ve İsveç’e NATO’nun kapısını açıyor” başlıklı haber kaleme alındı. Haberde, bugün gerçekleşmesi beklenen Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, ABD Başkanı Joe Biden ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile ikili görüşmeleri beklemeden Türkiye, İsveç ve Finlandiya’nın muhtıra imzaladığı vurgulandı.
La Croix’nın haberinde “Ankara, İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya girişi konusunda vetosunu kaldırıyor” başlığı dikkati çekti.
Le Monde gazetesinde, Türkiye’nin söz konusu iki ülkeyi terör örgütü PKK ve FETÖ sempatizanlarını barındırmakla suçlayarak, NATO’ya girişlerini şimdiye kadar engellediği kaydedildi. Haberde, Ankara’nın iki İskandinav ülkesine birliğe katılımı için attığı adım, “yeşil ışık” olarak değerlendirildi.
La Provence gazetesinin sitesi dün akşam, Türkiye’nin, Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya katılımını, bu ülkelerin PKK’ya karşı iş birliğini kazandıktan sonra desteklediğinin altı çizildi.
Europe 1 radyosunda bu sabahki yayında, 3 ülke arasındaki anlaşma “tarihi” olarak değerlendirilerek, “şimdiye kadar hiçbir ülkenin bu kadar kısa sürede NATO’ya giremediğine” dikkat çekildi.
Ulusal gazetelerden Liberation’un bugünkü sayısında, Türkiye’nin beklenmedik şekilde muhtıra imzaladığı belirtilerek NATO Zirvesi’nde gerçekleşmesi beklenen Erdoğan-Biden görüşmesine atıfta bulunuldu. F-16 savaş uçakları meselesinin “büyük kaygı” teşkil ettiği vurgulandı.
İngiltere
Daily Telegraph gazetesinin haberinde, Türkiye’yi ikna etmelerinin ardından Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya katılmaları için yeşil ışık yakıldığı belirtildi. “Askeri ittifak için tarihi bir an” olarak nitelendirilen karar kapsamında tarafların bir mutabakat zaptı imzaladığı vurgulandı. Anlaşmaya, iki saatten fazla süren yoğun müzakerelerin ardından varıldığı kaydedilen haberde, şu değerlendirmelere yer verildi:
“Kaynaklar, Türk liderin Madrid’deki görüşmelerden istediğini aldığını söyledi. Türkiye’nin vetoyu kaldırması için Finlandiya ve İsveç, terörle mücadele yasalarını sıkılaştırma ve Ankara ile (terör suçlularının) iade anlaşmaları konusunda müzakereleri başlatmada anlaştılar.”
Ayrıca İngiltere Başbakan Boris Johnson’ın gelişmeyi “harika bir haber” olarak nitelendirdiği vurgulandı.
Guardian’ın haberinde, Türkiye, Finlandiya ve İsveç arasında son dakikada anlaşmaya varıldığı kaydedildi. İsveç Başbakanı Magdalena Andersson’ın, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a İsveç’in gelecek ay yürürlüğe girecek terörle mücadele yasasındaki değişiklikleri gösterdiğini söylediği belirtilen haberde, “Üç liderin imzaladığı mutabakat metninde Finlandiya ve İsveç’in ulusal güvenlik konularında Türkiye’ye tam desteklerini sürdürecekleri yazıyor. Kuzey ülkeleri, PKK’nın yasaklı bir örgüt olduğunu ve önemli bir taviz vererek PYD ve YPG’ye destek sağlamayacağını teyit etti.” ifadesi yer aldı.
Almanya
Frankfurter Allgemeine gazetesi, “Erdoğan istediğini aldı” başlığıyla verilen haberde Türkiye’nin, İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya girmelerini kabul ettiğini ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, bazı tavizler talep ettiği belirtildi. Haberde, üç devletin üzerinde anlaştığı muhtıranın da tüm koşulları içerdiği vurgulandı.
Süddeutsche Zeitung ise “Türkiye NATO’nun genişlemesinden yana” başlığıyla verdiği haberinde, Türkiye’nin, İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya katılmasının önünü açtığına dikkat çekildi.
Spiegel dergisinin internet sitesinde yer alan haberde de “Türkiye, Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya katılmasını kabul etti” ifadesine yer verildi.
Bild gazetesi, “İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya katılmasının önü açıldı” başlığıyla verdiği haberinde imzalanan “Üçlü Muhtıra”ya işaret etti.
Tagesspiegel gazetesi de “Türkiye NATO’ya katılımları destekliyor” başlıklı haberinde, imzalanan “Üçlü Muhtıra” ile ortak güvenlik ve tehditlere karşı sorumluluklarını yerine getirme konusunda anlaşıldığı belirtildi.
Hollanda
Telegraaf gazetesi, “Türkiye, İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğine muhalefetine son verdi” başlığını atarak, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Finlandiya ve İsveç liderlerinin, Madrid’deki NATO zirvesinde bir araya gelip uzun görüşmelerin ardından güvenlik anlaşmaları içeren bir muhtıra imzaladığını aktardı.
“Türkiye, Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya katılmasını kabul etti” başlığını atan kamu yayın kuruluşu NOS, “Türkiye’nin istediğini aldığını” yazdı. Haberde, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırılarının ardından Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya katılmak için üyelik başvurusunda bulundukları belirtilerek, bu zamana kadar bu ülkelerin başvurularına itiraz eden tek NATO üyesinin Türkiye olduğu ifade edildi. Üç ülkenin Türkiye’nin endişelerini gideren bir muhtıra imzaladığı ve haftalarca süren diplomatik soğukluğun sona erdiği kaydedildi.
İtalya
La Repubblica, “Erdoğan, vetoyu kaldırıyor: Finlandiya ve İsveç NATO’da” başlığıyla dün Madrid’de Türkiye, Finlandiya ve İsveç arasında imzalanan “Üçlü Muhtıra”yı okuyucularına aktardı. Türkiye’nin vetosunu kaldırarak, bu iki ülkeye NATO’nun kapılarını açtığı belirtilen haberde, “Putin’in kararlaştırdığı Ukrayna işgali istediğinin tam tersi yönünde gelişti.” ifadesi yer aldı.
Haberde ayrıca Finlandiya ve İsveç’in üyeliğiyle ittifakın doğuya doğru varlığını genişleteceği ve nükleer başlıkların Avrupa’nın doğusunda yer alması ihtimalinin dışlanmadığı yazıldı.
Corriere della Sera gazetesi de “NATO’da Cumhurbaşkanı Erdoğan vetosunu geri çekiyor ve İsveç ile Finlandiya’ya yeşil ışık yakıyor” başlığıyla verdiği haberde, “Madrid’deki NATO Zirvesi çok önemli bir başlangıçla çalışmalarına başlıyor” ifadesi kullanıldı. Haberde, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Finlandiya ve İsveç liderleriyle 4 saatlik toplantısı sonunda belirgin biçimde istediklerini elde ettiği ve böylece üç ülkenin muhtıra imzaladığı belirtildi.
Il Messaggero gazetesi de “NATO’da İsveç ve Finlandiya’ya Türk ‘Evet’i” başlığıyla verdiği haberinde, “Tarihi dönüm noktası 2 saati aşkın süren zirvenin ardından geldi. Finlandiya ve İsveç, NATO’ya girecek. Ankara, ‘Hayır’ını istediği garantiler karşısında geri çekti.” ifadesi yer aldı. Gazetede, bu iki ülkeden bazı teröristlerin iadesi konusunda garantiler alındığı da yazıldı.
La Stampa gazetesi ise “Biden, Erdoğan ikna ediyor” başlığıyla Türkiye’nin, Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliğine yönelik vetosunu kaldırdığını duyurdu. Haberde, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın dün NATO Zirvesi’nin yapıldığı basın toplantılarının yapıldığı salonda bu defa bir şey demeden sadece kısa süre görünerek, tarihin akışını değiştirecek bir adım attığını vurguladı.
Türkiye, Finlandiya ve İsveç ile imzaladığı üçlü muhtıra ile iki ülkenin NATO üyeliğine dair Türk vetosunun kalktığı ifade edilirken Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bunu “bedava”ya yapmadığını yazdı.
Haberde, bir üst düzey ABD’li yetkiliye dayandırılarak Biden ile Erdoğan arasındaki görüşmede, İsveç ve Finlandiya ile yürütülen müzakerelere değinilmediği kaydedildi.
İspanya’nın başkenti Madrid’de dün NATO Zirvesi’nin yapıldığı IFEMA Kongre Merkezi’nde gerçekleştirilen dörtlü görüşmenin ardından hazırlanan “Üçlü Muhtıra”ya Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto, İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde imza atmıştı.
İmza töreni, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö, İsveç Başbakanı Magdalena Andersson ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in huzurunda gerçekleşmişti.
