Irak’ta terörle mücadele, IŞİD’in 2014 yılının Haziran ayında Musul’u işgal etmesiyle yeni boyut bir kazanmıştı. Musul’u işgal ettikten kısa süre sonra Bağdat’ın 45 km yakınına kadar gelen IŞİD, bir ay öncesinde kimsenin tahmin edemeyeceği kadar güçlenmişti. İşgal ettiği Samarra kentinde, Şiiler için kutsal sayılan mekanları tahrip etmiş ve yeni hedeflerinin Bağdat, Kerbela ve Necef gibi yine Şiiler için kutsal sayılan yerler olduğunu açıklamıştı.
Ordu, bir anda beklenmedik şekilde büyüyen bu yeni tehlike karşısında ne yapacağını şaşırmıştı. IŞİD’e karşı bazı bölgelerde yerel gruplar direniş çağrısı yaparken, tam anlamıyla ”Gönüllü Halk Birlikleri” Şiilerin en büyük Muctehidi olan Seyyid Ali Sistan’in Fetvasıyla oluşmuş ve Türkçe’ye ”Halk” yada ”Millet” birliği diye çevirebileceğimiz Haşd el-Şaabi adını almıştı. Haşd el-Şaabi kısa sürede büyümüş, bünyesine Şii grupların dışında Sünni ve Hristiyan başta olmak üzere diğer başka gruplar da katılmıştı. Irak’ta İŞİD’e karşı mücadele eden Haşd el-Şaabi bünyesindeki bazı önemli grupları incelemekte fayda var.
1-Kuvvat Bedir (Bedir Kuvvetleri)
Haşd el-Şaabi içerisindeki belki de en önemli oluşumdur diyebiliriz. 1982 yılında Muhammed Bakır el-Hakim tarafından kurulan Yüksek İslam Konseyi’nin silahlı kolu olması ve bu partinin Iraklı Şiilerin en popüler partilerinden birisi olması sebebiyle en az 50 bin savaşçısı olduğu söylenmektedir. Özellikle kuzeydeki yapılanmasında ciddi sayıda Türkmen üyesinin olduğu bilinmekle beraber, pek çok stratejik bölgede Türkmen komutanlarına güvenmektedir.
Irak milliyetçiliğini savunan oluşum, Kerkük İl Meclisi’nin ”Kürdistan Bayrağı” kararını sert bir dille eleştirmiştir. Irak’ta Şiilerin yaşadığı çoğu bölgede güvenliği Bedir Kuvvetleri üstlenmiş durumdadır. Oluşumun Komutanı, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü mezunu bir mühendis olan eski Ulaştırma Bakanı Hadi el-Amiri aynı zamanda Haşd el -Şaabi’nin komutanlığını da yapmaktadır.
2-Kataib Seyyid Ee-Şüheda (Şehitlerin Efendisi Tugayı)
İsmini Hz. Hüseyin’in sıfatlarından biri olan ”Şehitlerin Efendisi” sıfatından almaktadır. 2013 yılında ”bütün dünyadaki kutsal mekanların koruması” gibi uçuk bir amaçla ortaya çıksa da kuruluş amacının ”Suriye’deki kutsal mekanları korumak” olduğu düşünülmektedir. Nitekim Şam kırsalında savaşmış Seyyide Zeineb türbesini korumuşlardır. Ancak daha sonra Haşd el-Şaabi kurulunca Irak’a geri dönüp İŞİD’le mücadeleye katılmışlardır. Özellikle Amirli’deki çatışmalar sırasında çok önemli zaferler kazanan grubun üyeleri arasında çok sayıda Türkmen savaşçının olduğu bilinmektedir. Sözcülüğünü, aynı zamanda milletvekili olan Felah Khazali, tugayın komutanlığını ise Hacı Ebu Ala yapmaktadır.
3-Firkat’ül Abbas El-Kittaliye (Savaşçı Abbas Fırkası)
İsmini Şiiler için önemli figürlerden olan, Hz. Ali’nin oğlu Hz. Abbas’tan almaktadır. Merkezi Kerbela’da olan Fırka’nın asli görevi Hz. Abbas’ın türbesini korumaktır. Alay aynı zamanda Amirli ve Bağdat çevresinde etkindir. 2012’de Suriye’de kurulan, Hz. Zeynep’in türbesini korumakla görevli gruplardan Ebelfezl Abbas Tugayı ile yakın ilişki içerisinde olduğu bilinmekle beraber iki grup birbirinden bağımsız hareket etmektedir. Grup, Amirli muharebeleri sırasında adından çokça söz ettirmiş olup, grup içerisinde çok sayıda Türkmen savaşçısı olduğu bilinmektedir. Komutanlığını ise Şeyh Meytem el-Zaidi yapmaktadır.
4-Haşd El-Turkmani (Türkmen Birliği)
Haşd el-Şaabi’nin 16. Tugayı, çoğunluğu Türkmenlerden oluştuğu için Haşd el-Turkmani adıyla bilinir. Liderliğini Yılmaz Neccaroğlu’nun yaptığı Tugay, özellikle Amirli’nin kurtarılmasında büyük rol oynamıştır. Merkezi Kerkük’e bağlı Tazehurmatu ilçesinde olan grubun üyeleri arasında Türkmen Sünni savaşçılar da bulunmaktadır. Kurulduğu günden beri Türkmenler için bir güvence olan grup, Türkmenleri ilgilendiren hemen her konuda rol oynamaktadır. Olası bir Telafer operasyonu sırasında en önemli tugaylardan birisi olacağına kesin gözle bakılmaktadır
5-Kataib İmam Ali (İmam Ali Tugayı)
Haşd el-Şaabi içindeki en etkili oluşumlardan birisi olan Tugay, Irak İslamcı Hareketi’nin silahlı koludur. Medyanın Ebu Azrail olarak bildiği Eyup Felah Huseyn İmam Ali Tugayına bağlı olarak savaşmaktadır. Liderleri olan Hac Şibil el-Zaidi, Tugay içinde bir komutandan öte bir baba gibi görülmekte olup bunun ana sebebi çatışmalara ve kutlamalara bizzat katılması gösterilebilir. Şibil’in kişisel olarak İran’ın Küdüs Gücü komutanı Kasım Süleymani ve Haşd el-Şaabi’nin en büyük ikinci komutanı Ebu Mehdi el-Muhendis ile iyi ilişkileri olduğu söylenmektedir. Tugay’da çok sayıda Türkmen olduğu bilinmekle beraber bunda en etkin olduğu bölgelerin Amirli, Tuzhurmatu ve Diyale’nin olmasının payı büyüktür. Ayrıca Tugay içinde Hristiyanlardan oluşan ”Ruhullah İsa Bin Meryem Kuvvetleri” adı verilen bir grup bulunmaktadır. Kuzeyin büyük bir kısmında destekçileri bulunan Tugay, aynı zamanda Beiji’deki çatışmalar sırasında aktif rol almıştır.
6-Kataib Cundulimam (İmamın Askerleri)
Cundulimam 1991’de Irak’ın Güneyindeki Ehvar bölgesinde kurulan Irak İslami Hareketi’nin silahlı koludur. Hareket, Baas rejimi sırasında muhalefet cephesindeyken Amerikan işgali sırasında işgalci güçlerle mücadele etmiştir. Mücadele sırasında hareketin önemli liderlerinden Hac Abi Zeyneb el Halisi ve Mucahit Abi Betül Şağanbi gibi iki sembol ismi kaybedince ciddi derecede küçülmek zorunda kalmıştır. Son zamanlarda yeniden büyümeye başlayan hareket başta Spaykare ve Samarra olmak üzere Oje(Saddam’ın doğduğu köy) Tikrit ve Beiji bölgelerinin IŞİD’ten kurtarılmasında büyük rol oynamıştır. Oluşumun komutanlığını yapan Ahmed el-Esedi Irak parlamentosunda milletvekili ve Haşd el-Şaabi resmi sözcüsüdür. Kataib İmam Aliyle karıştırılmaması gerekir.
7-Kataib Babilun (Babil Taburları)
Haşd el-Şaabi bünyesindeki Hristiyan taburu olarak tanınır. Iraklı Hristiyanların IŞİD’le mücadele amacıyla 2014’te kurduğu taburun komutanlığını Ryan Keldani yapmaktadır. Tabur Babil başta olamak üzere Salahaddin, Diyala ve Anbar bölgelerinde aktiftir. Grup, çoğunluğu Hristiyan olan Bartalla kasabasının IŞİD’ten kurtarılmasında rol oynamıştır.
Komutanları Ryan Keldani’nin katıldığı bir televizyon programında ”Biz John ve Vehaab’ın (Kerbala Hadisesinde Hz.Hüseyin’in tarafında savaşmış ve şehit olmuş iki Hristiyan) torunlarıyız, IŞİD ise yezidin torunlarıdır” açıklaması Irak’ta büyük ses getirmiştir. Asaib Ehl el-Hak ve İmam Ali Tugaylarıyla yakın ilişkileri bulunmaktadır.
