İtalyan yönetmen Bernardo Bertolucci, kariyeri boyunca sinemada sol cenahta yer alan bir yönetmen olarak bilinir. Özellikle 1970’te yönettiği Il Conformista ve 1976’da yönettiği Novacento (1900) ideolojik filmlerdir.
Il Conformista filminde 1930’lu yıllar ile 40’lı yılların faşist Mussolini İtalya’sında genç bir adamın, bir konformist olarak bu düzene rahat bir biçimde adapte oluşunu, hatta gerektiğinde faşist düzenin tetikçisi olarak cinayet işleyecek hale gelişini izleriz. Film aslında Coppola’nın The Conversation’ıyla da biraz benzeşir çünkü bu filmde de Conversation’da olduğu gibi dikizleme, takip etme gibi temalar vardır. Novacento ise 1900 yılının İtalya’sında Mussolini döneminin sonuna, 50’lere kadar uzanan bir ülke tarihi anlatır. Ve bunu kusursuz bir biçimde işçi sınıfı bir ailenin solcu oğlu ile burjuva ailenin oğlu arasındaki dostluğu üzerinden yapar.
Bernardo Bertolucci
Şimdi gelelim bizim yazımızda anlatacağımız konuya. Bertolucci, 1972’de The Godfather ile aynı yıl Ultimo Tango A Parigi (Paris’te Son Tango) adlı filmini çeker. Filmde 40’lı yaşlarının sonuna gelmiş, yalnız yaşayan, depresif entellektüel Paul ile 20 yaşındaki Jeanne’nin ilişkisi anlatılır. Film gösterime girdiğinde büyük sükse yapmış, sinema tarihinin en başarılı erotik filmi olarak lanse edilerek adını sinema tarihine yazdırmıştır. Filmde Paul’ü canlandıran Marlon Brando da The Godfather ile aynı sene en iyi erkek oyuncu oscarına aday gösterilmiş, Godfather ile kazandığı ödülü reddetmiştir. Ancak Paris’te Son Tango’da bir tecavüz ve o tecavüze yönetmen tarafından bir göz yumulma durumu vardır.
-Advertisement-
Paris’te Son Tango
Film çekildiğinde Jeanne’yi canlandıran Maria Schneider 19 yaşındadır. Bu filmin sinema tarihine kazandırdığı ‘tereyağı’ aslında çok başka bir şeye işaret eder. Yaşanan tam olarak şudur. Bir sabah sette Maria Schneider henüz karavanındayken Brando ile Bertolucci kahvaltı etmektedirler ve bu esnada tereyağı yemektedirler. Akıllarına bir şey gelir ve filme senaryoda olmayan bir sevişme sahnesi eklerler. Sahnede tereyağı da kullanılacaktır. Maria Schneider bunu sahne çekilene kadar bilmemektedir ve suç daha burada başlamaktadır.
Yıllar sonra yaptığı açıklamalarda gençliğinin kurbanı olduğunu, menajerine durumu anlatsa sahnenin çekilemeyeceğini sonradan öğrendiğini söyler. Sahne bir defada çekilir.
Filmin yazımıza konu olan sahnesi. Paris’te Son Tango
Yıllar sonra 2013’te Bernardo Bertolucci, verdiği bir video röportajda şunları söylemiştir.
“Maria’nın aşağılanmayı ve hiddeti hissetmesini istemedim. O öfkeyi ve aşağılanmayı bilakis yaşamasını istedim. Sonra hayatı boyunca benden nefret etti.”
Bu videonun bir süre sonra internete yüklenmesinin ardından ise Hollywood’da aktivistliği ve Me too hareketindeki önderliğiyle de tanınan Jessica Chastain, Captain America karakteri ile özdeşleşen Chris Evans ve Pitch Perfect serisi ile tanınan Anna Kendrick Brando ile Bertolucci aleyhinde açıklamalarda bulundular ve ikisini de kınadılar. Chastain attığı tweet’te, “Bu filmi seven tüm insanlara… 19 yaşındaki bir kıza 48 yaşındaki bir adamın tecavüz ettiğini izliyorsunuz. Ve bunu da yönetmen planlıyor. Kendimi kötü hissediyorum.” diyerek olaya tepkisini göstermiştir.
To all the people that love this film- you're watching a 19yr old get raped by a 48yr old man. The director planned her attack. I feel sick. https://t.co/qVDom2gYf6
Filmden sonra da olan Maria Schneider’a olmuş, psikolojik çöküş yaşamasının yanı sıra intihara kalkışmış ve uyuşturucu bağımlılığıyla mücadele etmiştir. 40’lı yaşlarına geldiğinde sinemada kadınlara cinsel obje olarak görüldükleri roller verilmemesi için toplantılar düzenlemiş, 2011’de de 58 yaşındayken hayatını kaybetmiştir.
Sonuç olarak, özellikle son yıllarda patlak veren Weinstein olayı, Kevin Spacey’nin ve Dustin Hoffman’ın itirafı gibi olayların patlak vermesiyle birlikte sanat dünyasında bu tarz olayları kayıtsız şartsız ‘sanatçıyı sevdiğimiz’ için konuşmamak değil, tam tersine eleştirmemiz ve yaptığının bir suç olduğunu bilerek davranmamız gerekiyor.
Aşağıdaki videoda Bertolucci’nin 2013’teki itiraf görüntülerini izleyebilirsiniz.
